Sprawozdanie z wdrażania i realizacji Programu Edukacji Ekologicznej w klasach IV-VI w latach 2002/2005 w Szkole Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki w Niemysłowie
Prezentowany program jest propozycją sposobu realizacji ścieżki: Edukacja ekologiczna w warunkach funkcjonowania i na potrzeby Szkoły Podstawowej w Niemysłowie. Przeznaczony był do realizacji w klasach IV-VI i miał postać 3 letniego programu , w którym współpracowali nauczyciele matematyki i przyrody , a także innych przedmiotów. Najważniejsze założenia programu przedstawiają się następująco: • jest on oparty o podstawy programowe kształcenia ogólnego, • jego osią jest środowisko Niemysłowa i okolic, • poznawanie tego środowiska - w różnych jego aspektach - odbywa się na drodze bezpośredniego kontaktu z przyrodą, • odwołanie się do lokalnych problemów środowiskowych uświadamia uczniom ich osobiste powiązania z nim, • konsekwencją powyższych założeń są stosowane metody - głównie zajęcia terenowe (wycieczki, zwiady, podejmowanie działań na rzecz środowiska), obserwacje, a w sytuacji zajęć klasowo-lekcyjnych - warsztaty prowadzone metodami aktywnymi, • w doborze i strukturyzacji materiału zastosowano odniesienie do treści nauczania programu • program powiązany jest z programem wychowawczym szkoły, który w swojej misji preferuje m.in. takie wartości jak: odpowiedzialność, przyjaźń, prawda, partnerstwo - one właśnie znalazły swoje odzwierciedlenie w jego idei. Możliwość wprowadzenia tak zaprojektowanego programu zaistniała dzięki wielkiej różnorodności i bogactwu szeroko rozumianych zasobów, którymi są walory przyrodnicze Niemysłowa i okolic, a więc różnorodności ekosystemów (sztuczny zbiornik , rzeka, las, parki ), form ochrony przyrody, elementów krajobrazowych, a także dzięki chętnie współpracującym jednostkom: oczyszczalni ścieków, zakładowi gospodarki komunalnej, Dyrekcji Parków Krajobrazowych w Sieradzu- Dolina Warty, Nadleśnictwu Poddębice, bibliotece wiejskiej. Podstawowe znaczenie w tworzeniu programu odegrała przychylność organu prowadzącego dla podejmowania przez szkołę działań służących wzbogaceniu swojej oferty edukacyjnej. Pisząc program zakładałyśmy z koleżanką również, że będę mogła tak jak dotychczas liczyć na pomoc rodziców i współpracę z nauczycielami innych przedmiotów.
CELE OGÓLNE PROGRAMU Program realizowany był po to, aby uczeń: • dostrzegał i wartościował zmiany zachodzące w środowisku, • wykazywał wrażliwość na problemy środowiska, • podejmował działania na rzecz poprawy stanu środowiska, propagował je i zachęcał innych do współpracy, • podchodził w sposób racjonalny do przyrody, • zachowywał się zgodnie z zasadami kultury obcowania z przyrodą, wykazywał wrażliwość na jej piękno, • wyróżniał się etyczną postawą w stosunku do organizmów żywych, • zdobył podstawową wiedzę o ochronie i kształtowaniu środowiska, • poznał szczególnie piękne fragmenty przyrody regionu. OCZEKIWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA Po zrealizowaniu programu uczeń potrafi: • wskazać elementy środowiska, na które człowiek wpływa swoją działalnością, • oceniać wpływ tej działalności jako pozytywny lub negatywny, • dostrzegać wpływ swoich działań na środowisko przyrodnicze, • wymienić formy ochrony w regionie, • opowiedzieć o krajobrazie, przyrodzie, charakterystycznych elementach poznanych form przyrody, • wymienić oraz rozpoznawać kilka chronionych gatunków roślin i zwierząt występujących w regionie, • uzasadnić konieczność ochrony przyrody i dbałości o środowisko, • podać i stosować zasady właściwego zachowania się na obszarach chronionych, • określić znaczenie wody w życiu człowieka, • wskazać najważniejsze źródła zanieczyszczenia wód w najbliższej okolicy, • wymienić działania prowadzące do zmniejszenia zanieczyszczenia wód, • podać przykłady zachowań, które przyczyniają się do oszczędzania wody, • wyjaśnić, skąd w kranie bierze się czysta woda, • uzasadnić konieczność zmniejszania ilości i objętości odpadów, • prowadzić segregację śmieci, • wymienić przyczyny i skutki groźnych zjawisk globalnych: efektu cieplarnianego, dziury ozonowej, kwaśnych deszczów, wycinania lasów tropikalnych, • przyjąć właściwą postawę wobec osób wykazujących się brakiem poszanowania praw zwierząt, • podejmować działania na rzecz ochrony przyrody i poprawy stanu środowiska, • inicjować i zachęcać innych do podejmowania takich działań. Sposób realizacji. Ścieżka edukacji ekologicznej realizowana w naszej szkole nie wymagała prowadzenia odrębnych zajęć. Realizacja opierała się na korelacji między nauczycielami uczącymi różnych przedmiotów . Podsumowanie działań rocznych odbywało się podczas międzyprzedmiotowej imprezy organizowanej z okazji Dnia Ziemi. Program ścieżki uwzględniał treści właściwe dla edukacji ekologicznej zawarte w podstawie programowej. Treści realizowane w ramach różnych przedmiotów były zgodne ze wspólnymi celami, zadaniami i mającymi doprowadzić do takich samych osiągnięć. Ze względu na położenie szkoły szczególny nacisk został położony na zagadnienia dotyczące działalności ekologicznej w gospodarstwach rolnych oraz ochronę lasów . Aby osiągnąć założone cele edukacji ekologicznej kształcenie odbywało się w formie integracji międzyprzedmiotowej. Najczęściej stosowaną metodą pracy był projekt edukacyjny. Aktywność uczniów podnosiły stosowane metody badawcze i organizowanie wycieczek. Uczniowie brali udział w różnego rodzaju przedsięwzięciach ekologicznych. Najważniejszym osiągnięciem po zakończeniu edukacji ekologicznej jest dla nas rozwój osobowości ucznia i przyjmowanie przez niego odpowiedzialności za środowisko.
EWALUACJA PROGRAMU
Dane dotyczące wartości opracowanego przez nas programu gromadziliśmy poprzez:
obserwacje zachowań wychowanków podczas prowadzonych przez nas zajęć, wycieczek i imprez według opracowanych wskaźników realizacji, analizę wyników przeprowadzonych przez nas konkursów ekologicznych.
Ewaluacja została przeprowadzona w maju 2005 roku. Polegała na porównaniu wyników ankiety przeprowadzonej przed rozpoczęciem realizacji programu oraz po jego realizacji. W międzyczasie jako ewaluacja posłużyły nam : podsumowanie wyników zbierania puszek aluminiowych oraz turnieju klas IV – VI dotyczącego ochrony przyrody. Ewaluacja posłużyła ocenie zmian wiedzy, umiejętności nawyków oraz posłuży ulepszeniu programu oraz dokonaniu w nim ewentualnych korekt.
Autor: Bożena Kubiak , Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki w Niemysłowie
|